Kanada’nın doğusu yarım aşırdan beri çok kötü sel baskınlarıyla sorun yaşarken, Montréal acil durumuna ve çevresindeki 125 diğer yerdeki acil duruma bakıldığında ve Başbakan Justin Trudeau’nun kendisi “aşırı meteorolojik fenomen frekansının hızlandığını ve bunun iklim değişikliğinin sonucu olduğunu” ifade etmesiyle, geçen haziran ayında Seine ve Loire’nin orta kollarına ağır bir şekilde zarar vermiş olan Fransa’nın istisnai sel baskınlarının bir yıl sonraki bilançosu nedir ? İşte çok değil.

Haziran 2016 sel baskınları bilançosu: bir uyarı

Çevre Bakanlığı ve İçişleri Bakanlığı (1) tarafından Şubat 2017’de yayınlanan bir raporda, sel baskınlarının tahmin sistemlerinin oldukça iyileştirilebilir olduklarını, birçok ilçenin ilçe kurtarma planlarından yoksun olduklarını, Loire ve kollarının barajlarının izlenmesini sağlayan ekiplerin yetkilerine sınırlar konulduğunu ve Devlet tarafından uygulanan şahıslara mali yardım cihazlarının elbette çok büyük bir etkinliğe sahip olmadığını öğreniyoruz. Bir resmi rapor olması nedeniyle, endişe etmek gerekir.

30 Mayıs ila 6 Haziran 2016 tarihli sel baskınları belki daha büyük bir sel baskınının habercisidir ve buna karşı koymaya hazır değiliz.

CAT NAT: Risk kültürümüzü zayıflatan yanıltıcı vergi!

Fransa, çok koruyucu olan ancak koruma çabası için sinsice bir biçimde tazminat konforunu değiştiren, bağlı doğal afetlerin bir destekleme sistemini kurmaktadır. Her sel baskınından sonra, “doğal afet durumundaki” yarıştır. (2)

Ve buna rağmen, Haziran 2016’da doğal afet durumunda olduğu bildirilen 861 ilçe arasından, yarısından fazlası, konusu zeminlerin sel baskın bölgesinde işgal edilmesini düzenlemek olan sel baskın risklerini önleme planına (PPRI) sahip değillerdi. Bir sapma!

Orta büyüklükte olsa bile, Xynthia fırtınasından sonra doğal afetler resmin yaratılmasından beri kaydedilen en maliyetli ikinci olay olan Haziran 2016 sel baskınları 1,2 milyar avro tutmuştur. Doğal afet primleri (bakınız Bilan Cat nat 1982-2015) otuz yıl içerisinde 3 ile çarpılmıştır (2015 yılında 1,6 milyar)

Bu rejim bir sonraki büyük sel baskınında daha fazla patlayacaktır ve Devlet sigortalıları borç ile tazmin edecektir. Bu yazılıdır.

Bir asırdır, ülke büyük çaplı sel baskınlarından kurtulmuştur, en son büyük sel baskını 1910 yılında Seine’deki sel baskınıydı, ancak Paris bölgesinde bu tip bir sel baskınının ortaya çıkma olasılığını her yıl 1/100 olarak tahmine dilmektedir. OCDE tarafından 30 milyar avro olarak hesaplanmış bir maddi maliyet söz konusudur.

Loire için, doğal afetlerin şeytani unutmanın mekaniği daha korkunçtur. Yüzlerce binlerce insan, son büyük felaketin tarihi olan 1856 yılına kadar birçok kez ortaya çıkan Ortadoğu’da inşa edilen kollarla korunuyor sanıyor.

Eskiler doğal riskleri bilmektedir. Oysa bugün, aşırı kentleşme, ekosistemlerin yapısının bozulması, yüzeylerin su yalıtımı, istisnai iklimsel bozulmaların sonuçlarını ağırlaştıran birçok faktöre sahiptir. İnşa edilebilir bölgelere kıyasla kamu politikalarının gevşekliğinden bahsetmiyorum bile.

Asırlar boyu ırmaklarımızı gittikçe tıkadıktan sonra ve akışları yavaşlatmak için büyük yapılar yarattıktan sonra, doğal alanların sömürülmesinin sonuna geldik.

Etkili PAPI’ler? Hiçbir şey daha az güvenli değildir …

2003 yılında, Devlet hizmetleri ve mahalli aktörler arasında bir ortaklık ile taşınan, riskin bir genel yaklaşımı arasından sel baskınlarının sonuçlarını azaltmayı amaçlayan Sel Baskınlarını Önleme Eylem Programları (PAPI) gelmektedir. Bu önemli programların amacı: riskleri daha iyi bilmek ve yüzlerce binlerce milyon avro tutmuş olan hidrolik koruma yapıları ya da dinamik yapısal yavaşlama tedbirleri sayesinde özellikle bölgeyi korumak ve için birbirlerinden daha sofistike olan yüzlerce çalışma ve sel baskını senaryosu arasından önleme.(3)

Bu son on yıl içerisindeki felaketler okunduğunda (Nîmes, Vaison-la-Romaine, Gard, Korsika…), bu yatırımların ve bazen hatalı koruma sistemlerinin etkinliğinden mantıklı olarak şüphe edebiliriz.

Meteoroloji uyarıları, sel tahminleri, bilimsel tahminler, yaklaşan doğal felaketlerden hiç bu kadar haberdar olmamıştık. Buna rağmen, insanların ve hassas alanların etkili şekilde korumasıyla ilgili olarak, hiçbir şey ya da neredeyse hiçbir şey öngörülmemiştir.

Aşırı düzenleme döneminde, bekleme ve inertinin eylem ve korumadan daha fazla yer kapladıkları görünmektedir. Evet, iklim değişiyor ve bunu hazırlamalıyız, sel baskınları yüzünden kaynaklanan hasarlar kaçınılmaz değil, çünkü devlet ve yerel yönetimler bunu yapmak için gerekeni sağlamaları halinde, bundan korunmak mümkündür.

Bugün 4’te bir Fransız’ın ve 3’te bir işin potansiyel olarak sel baskınlarına maruz kaldıklarını bildiğimiz zaman, bununla yaşamayı öğrenmek gerekir ve böyle bir felaketin darbesini azaltmaya çalışmak lazım.

Nasıl? Şehirlerimizin içerisinde en hassas olan faaliyetleri sel baskınından uzak tutarak, şebekeleri koruyarak, hareketli acil cihazlara sahip olarak, nemli bölgeleri geliştirerek! Kıyılarımızı betonlamayı bırakalım, şüpheli etkinliğe ve onlarca milyon avro ile rakamlandırılmış astronomik maliyetlere yapan suni hazneler yaratmayı bırakalım. Yaşadığı yerde fırtınalı sel baskınlarına karşı vatandaşı korumayan pasif korumalar.

Geçmişin hatalarını düzeltmek için onlarca yıl gerekli olduğunun bilinciyle, sel baskını riskini gerçekten entegre eden yapım kurallarına ve esnek adaptasyonlara doğru bunu aşmanın aşma zamanı değil mi ?

Bu konuda, kamu aktörlerinin topu kendilerine geri göndermeyi bırakmaları ve her alıcı tarafın ve ayrıca sivil toplumun ilk aktörü olan vatandaşın yükümlülük ve sorumluluklarını açıkça belirlemeleri lazım. Düzgün bir şekilde korunmak için ivedi davranmak gerekiyor.

Cumhuriyet herkese insanların ve eşyaların güvenliğini garantilemektedir? O zaman kanıtlayalım.

(1) Rapport CGEDD n° 010743-01 et IGA n° 16080-R
(2) https://www.lesechos.fr/idees-debats/cercle/cercle-157774-les-couts-caches-du-regime-cat-nat-2004732.php
(3) http://www.georisques.gouv.fr/ma_maison_mes_risques/